Siegfried Aikman, de trainer coach die het woord opgeven niet in zijn woordenboek heeft staan en waar dromen vooral geen bedrog zijn. Hij kwam, zag, overwon, verloor, keerde terug en won weer. Het ticket voor Tokyo 2020 stond er al. Siegfried coachte een groot aantal Nederlandse topteams en kende hoge pieken maar ook diepe dalen. Toch zette hij door en werd gelijk een Samoerai krijger weer groots onthaald in Japan. Makkelijk was zijn #road2tokyo echter niet, maar deze trainer coach laat zich niet zomaar klein krijgen. Soms sereen, soms met een uithaal, heeft hij toon gezet in het Japanse hockeymodel, waar volgzaamheid een vaste waarde had, maar zelfstandig handelen een dingetje was. Hij kreeg het toch voor elkaar. Met stoïcijnse zekerheid wist hij zijn pad te bewandelen. Hij heeft zijn Ikigai*  in elk geval gevonden lijkt ons….

Siegfried, je vertelde in 2008 dat je als een rariteit werd beschouwd in Japan, hoe voelt dat nu, 12 jaar later? Dat is nu minder omdat men mij inmiddels kent. Ook is het aantal buitenlanders in de afgelopen tijd toegenomen. Toch is het nog steeds zo dat veel Japanners niet gewend zijn aan buitenlanders en dat zij heel verlegen zijn om met buitenlanders in contact te komen. Zelfs met de Japanse pers is dat zo. Als we een persconferentie hebben dan zijn er heel weinig die een vraag durven stellen. Vaak gebeurt het ook dat er geen enkele vraag voor mij is en dat ze snel naar de Japanners overstappen. Ze liften graag mee met de durfals die dat wel doen. Ik merk overigens dat die buiten de persconferentie om contact zoeken om zo hun berichtgeving exclusief te maken.

Wat is er belangrijker in de Japanse hockeycultuur, het winnen of het teamgevoel? Of wellicht beiden en hoe is dat opgebouwd? Het winnen is in Japan heel belangrijk. Het teamgevoel volgt op winnen. Alles is ook ondergeschikt aan winnen. “The winner takes it all” gaat hier zeker op. Men associeert zich graag met winnaars en geven die dan ook alle credits. Als een team een titel wint komen er altijd fondsen vrij om verder te kunnen ontwikkelen. Als je verliest krijg je niets. Spelers weten dat ze moeten winnen om het volgende jaar bijvoorbeeld niet zelf de reis en verblijfkosten te hoeven betalen. Doen ze dat niet dan komt er geen extra geld en moeten ze het uit eigen zak doen. Als daar al een sponsor voor is gevonden dan gaat het om training en analyse materiaal. Als je goed hebt gepresteerd maar niet hebt gewonnen dan krijg je niets. Toch is het ook weer niet zo dat spelers lang blijven hangen in het verdriet van verlies. Na relatief korte tijd zijn ze weer lekker met hun sport bezig en kunnen ze ook weer ontspannen.

Je won in 2018 goud op de Aziatische spelen, hoe belangrijk zijn die spelen voor Japan en welke vergelijking kunnen we maken met de Olympische spelen? In 2018 won Japan voor het eerst in de geschiedenis een medaille op de Asian Games en dan ook meteen goud. Dat was een mooi moment voor het hockey in Japan omdat het Japans Olympisch Comité daardoor hockey wat serieuzer nam. De hele top van het JOC was ook aanwezig bij de finale, wat ongekend was. Overigens wonnen de dames het toernooi ook. De Asian Games zijn een soort mini Olympische spelen en worden in Azië heel erg gewaardeerd. Daar presteren brengt eeuwige roem. Onze spelers zijn nu in Azië beroemd en zeer gewild. Enig nadeel om deze populariteit te benutten is het feit dat de spelers vrij verlegen zijn en geen Engels spreken. Doen ze dat wel dat zullen ze dat nagenoeg niet laten blijken. Communicatie met de spelers is dan ook lastig. Toch hebben er inmiddels wel 7 internationale ervaring opgedaan door voor clubs in Nederland, Spanje, Nieuw-Zeeland, Australië, Maleisië en Oman te spelen. Deze ervaringen komen goed van pas in de Olympische voorbereidingen. In Japan leven de Asian Games helaas minder dan in de rest van Azië. Daar betekent het winnen van de Asian Games veel ondersteuning voor de voorbereiding op de spelen. Dat is bij ons niet gebeurd. We hebben een korting op onze begroting gekregen van tenminste 25 % omdat we niet tot de medaillekandidaten voor de Olympische spelen worden gerekend. Als huidige nummer 15 van de wereld staan we ook te laag op de ranglijst om dat te mogen stellen en net als in Nederland gaat het geld naar de sporten met medaillekansen. Jammer voor ons maar het is niet anders. Ik gebruik dit gegeven om de spelers te prikkelen. Als ze wat willen moeten ze zorgen dat ze in de toekomst wel tot die groep gaan behoren en dat kan met het winnen van de Olympische spelen. Het is niet zo dat er helemaal niets is gebeurd, we hebben wel enkele additionele sponsors gekregen, zeker toen de spelen steeds dichterbij kwamen. Dit maakt dat we ons ook steeds beter kunnen voorbereiden.

In de wereldranglijst staan jullie op de 15^e plek. Denk je dat dit een tactische plaats is om de ladder te beklimmen en wat zijn je prognoses ten aanzien van tegenstanders op 14 en 13 (Zuid-Afrika en Ierland, red.)? We denken dat we te laag op de ranglijst staan. Dit is een gevolg van de wijze waarop de ranglijst tot stand kwam en komt. De top speelt vaak tegen elkaar en krijgt daardoor de kans om veel punten bij elkaar te sprokkelen. Dit jaar is de wijze waarop de ranglijst wordt bepaald gewijzigd en kun je per gespeelde wedstrijd punten krijgen. Echter omdat de top Pro League speelt is er weinig tot geen ruimte om nog vriendschappelijk tegen andere landen te spelen. Wat mij betreft is dit niet goed voor de mondialisering van hockey. Hockey blijft dan een sport die, als het om de prijzen gaat, alleen gespeeld wordt tussen enkele landen. Terug naar je vraag. Ierland en Maleisië doen niet mee en zijn door ons te achterhalen. Het afgelopen jaar hebben wij regelmatig series tegen Canada en Nieuw-Zeeland gewonnen terwijl wij met experimentele teams speelden. Wij denken dat we qua spel nu rond de 10e plaats zouden thuishoren. We gaan ervan uit dat wij na de spelen ook rond die plek zullen staan.

Je hebt ook Nederlandse teams getraind en gecoacht. Wat is voor jou het grootste verschil tussen Nederland en Japan, op zowel technisch als tactisch gebied? Technisch zijn de Japanse spelers min of meer gelijkwaardig aan Nederland. Wel hebben ze moeite met het speltempo en maken ze daardoor meer technische fouten. Tactisch is het verschil heel groot deels door de cultuur. In Japan volgen spelers opdrachten en hebben ze niet geleerd om zelfstandig beslissingen te nemen. Ze zijn wel goed in het voeren van opdrachten, echter, in een dynamische situatie zoals in een wedstrijd waarin veel situaties continu veranderen hebben ze veel moeite om adequaat te handelen. De opdrachten gegeven tijdens de besprekingen zijn dan ontoereikend. Er zijn ook geen echte specialistische hockey trainers en coaching cursussen waardoor het lastig is voor trainers en coaches om zich te ontwikkelen. Uiteraard zijn ze wel op de hoogte van de basistechnieken en tactieken maar daar houdt het op. In het westen trainen en coachen we meer op competenties en willen we ook graag dat onze spelers competent zijn om zelfstandig te kunnen beslissen. Dit past ook in onze cultuur.

Er gaan veel discussies of hockey een Olympische sport zal blijven, maar tegelijkertijd is Hockey de 2^e meest bekeken sport wereldwijd, dat laatste heeft weliswaar te maken met metingen uit o.a. India, maar desalniettemin, hoe zie jij dit? Ik denk dat hockey het moeilijk gaat krijgen en wel omdat hockey alleen interessant is voor een paar landen. De rechten om hockey uit te zenden levert vrij weinig op, temeer ook omdat het vaak dezelfde landen zijn die zowel mannen als vrouwen hockey domineren. Ook nu weer gaan beide teams van Australië, Duitsland, Nederland, India, Nieuw-Zeeland, Argentinië, Zuid-Afrika, Groot-Brittannië, Spanje en Japan naar de spelen. Deze rechten kun je maar een keer verkopen. In plaats dat je de rechten 24 keer kunt verkopen is dat maar maximaal 14 keer mogelijk en dan is het vaak ook nog zo dat landen die niet tot de medaille kandidaten horen ook de rechten niet kopen. Commercieel niet echt aantrekkelijk. Gelukkig is India er nu bij en die zijn bereid heel veel te betalen voor de rechten. Daarnaast duurt het toernooi lang en is de poulefase ook weinig spannend. Het is pas interessant vanaf de kwartfinales. Dat betekent ook dat je pas rond die tijd meer aan sponsors te bieden hebt. Een ander punt is dat organiserende landen ook mede mogen bepalen of een sport op het programma blijft. In Los Angeles in 2028 is het maar de vraag of de Amerikanen hockey op het programma willen houden omdat er andere sporten zijn waar ze in uitblinken en dus meer medaillekansen hebben. Wellicht dat ze hockey voor Lacrosse, om maar een sport te noemen, willen vervangen. Geruchten zijn dat de kans dat hockey dan op de agenda staat 50% is. Kijkend naar de Pro League zie je dat de hockey supporters amper op de wedstrijden afkomen, enkele uitzonderingen daargelaten. Daarnaast wil bijna niemand betalen om hockey digitaal te volgen. Dit helpt de populariteit van hockey ook niet. In Japan zullen de wedstrijden uitverkocht zijn zoals ze dat in Londen ook waren maar het gaat om het digitale potentieel wat erg laag is.

Wat zouden de hockeybonden (landelijk, maar ook EHF en FIH) nog kunnen doen in jouw optiek, om de sport nog meer op de kaart te krijgen? Hockeybonden zouden een goede strategische analyse moeten maken van de situatie in hun land of continent en daar vervolgens een adequaat plan op maken. Belangrijk is dat het aan moet sluiten op de behoeftes van de potentiele leden en dat die potentiele leden ook de kans moeten krijgen om te hockeyen. In Japan zijn er bijvoorbeeld geen hockeyvelden in de grote steden en als ze er zijn, zijn ze privaat en niet publiekelijk toegankelijk. Hockey spelen ze hier alleen op scholen, universiteiten en enkele clubs. Vaak zijn dat bedrijfsclubs. Veel hockeyers haken af na de universiteit omdat ze niet bij de paar clubs terecht kunnen. Overigens hebben ze hier ook geen competitie voor reserveteams waardoor spelers van bijvoorbeeld een universiteitsteam 4 jaar kunnen hockeyen zonder ooit een officiële wedstrijd gespeeld te hebben gespeeld. Daarnaast hebben de ouderejaars vaak op basis van senioriteit meer speelrechten. Hierdoor neemt het aantal hockeyers ook rap af. Mensen in Japan kennen de hockeyspelers amper of niet. Bonden kunnen helpen om de sterren uit hun competities te stimuleren en te promoten bijvoorbeeld door ze echt als helden te pluggen.

Zelf heb je ook gehockeyd, is het belangrijk dat een topcoach ook op het hoogste niveau gespeeld heeft of maakt dit niet uit voor het vak? Nee, ik denk niet dat het belangrijk is. Belangrijk is denk ik dat je van mensen houdt en dat je graag kennis deelt en mensen verbindt. Daarnaast is het vanzelfsprekend dat je een passie voor hockey bezit en wel over de gewenste kennis beschikt.

Je werkt inmiddels alweer jarenlang als trainer coach, wat houdt jou gemotiveerd en wat was je allermooiste moment tot nu toe? Mijn passie voor de sport, liefde voor mensen en leren en ontwikkelen houdt mij gemotiveerd. Ik geniet dagelijks van wat ik doe. Al is het niet altijd fraai, het is altijd boeiend en leerzaam. Ik leer elke dag bij, ook omdat de sport zich in razend tempo ontwikkelt. Ik heb vele mooie momenten meegemaakt waaronder het winnen van titels maar ik geniet het meest van de mooie en warme contacten die ik met hockeyvrienden overhoud. De vriendschappen over de hele wereld en het plezier als je elkaar weer tegenkomt. Het leven bestaat uit het verzamelen van mooie herinneringen en die koester ik.

Stopt het voor jou na de Olympische spelen in Japan? Je contract loopt eind dit jaar af, wat is het volgende doel op je pad? Ja, in principe stopt het voor mij in Japan na de Olympische spelen. Mijn contract loopt na het derde kwartaal af. Het is de bedoeling dat mijn assistenten het van mij overnemen. Ik leid ze op om dat te kunnen doen. Hoop dat het goed lukt. Zelf hoop ik actief te blijven als coach. Ik heb het ongelooflijk naar mijn zin en het gaat goed.

*Volgens Japanse traditie heeft iedereen een Ikigai, een reden van bestaan. Dat is hét geheim van de inwoners van het Japanse eiland Okinawa, waar mensen opvallend langer leven en gezonder oud worden. Het is de reden waar jij ’s ochtends je bed voor uitkomt. Wat is jouw reden Siegfried?Een mooi leven en genieten van wat de dag mij weer zal brengen. We leven op een mooie en intrigerende planeet waar nog heel veel mooie dingen te zien en te ervaren zijn. Elke dag weer is het een feest om dat bewust mee te mogen maken.